Na drodze ze swego rodzinnego Skopje – stolicy dzisiejszej Macedonii – do chwały ołtarzy Agnes Gonxha Bojaxhiu (takie nazwisko nosiła w świecie) przeżyła wiele etapów życia, które prowadziły ją przez niemal wszystkie kraje świata.

Przyszła święta urodziła się 26 sierpnia 1910 jako trzecie dziecko w rodzinie albańskiej w wówczas osmańskim Skopje. Została ochrzczona następnego dnia i właśnie dzień swego chrztu uważała za właściwą datę urodzin. Jako dziecko uczyła się języków serbskochorwackiego i albańskiego, grała na mandolinie i inscenizowała małe przedstawienia teatralne. W żyjącej w dostatku rodzinie udzielanie pomocy potrzebującym było czymś ogólnie przyjętym. Ojciec Mikołaj, kupiec i polityk zasiadający we władzach miejskich, zmarł w 1919 roku, gdy Agnes miała osiem lat.

Jako 12-latka podczas misji prowadzonych przez jezuitów w swym mieście rodzinnym usłyszała o pracujących w indyjskim Bengalu loretankach i postanowiła, że zostanie tam siostrą misjonarką. W 1929 roku, mając 18 lat, pojechała do Dublina, gdzie znajdował się dom macierzysty irlandzkiej gałęzi założonego przez Mary Ward (1585-1645) zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Loreto, zwanych też „Pannami Angielskimi". Nie wiedziała, że ze względu na sytuację polityczną nie zobaczy już nigdy swojej matki Dranë i siostry, które przeniosły się do Albanii i tam obie zmarły w 1972 roku.

Już po kilku miesiącach pobytu w Dublinie Agnes wysłano do Indii, gdzie w mieście Dardżyling uczyła się angielskiego, bengalskiego, trochę hindi i rozpoczęła nowicjat. Jako imię zakonne wybrała sobie: Maria Teresa od Dzieciątka Jezus na pamiątkę przeprowadzonej w 1925 kanonizacji Teresy z Lisieux (1873-97). W 1931 złożyła pierwsze śluby zakonne i została nauczycielką w Kalkucie, w szkole dla dziewcząt z zamożnych rodzin. Uczyła tam geografii, historii i religii. Od 1936 była kierowniczką szkoły podstawowej, a od 1939, po złożeniu ślubów wieczystych, kierowała St. Mary's School.

Wkrótce potem zetknęła się z nędzą ludzi w położonych nieopodal jej miejsca pracy slumsach Motijhil, z wielką klęską głodu w Bengalu, w którym w 1942 z powodu braku żywności, wskutek wycieńczenia i epidemii zmarły dwa miliony ludzi. Była też świadkiem ulicznych starć między muzułmanami a wyznawcami hinduizmu latem 1946 roku. Do ich zakończenia ostatecznie przyczynił się Mahatma Ghandi (1869-1948), którego Matka Teresa niestety nigdy nie spotkała osobiście.

Wołanie do najbiedniejszych

Podziel się cytatem

W życiu Matki Teresy dokonał się przełom, gdy 10 września 1946, jadąc pociągiem do Dardżylingu spojrzała na krzyż i poczuła, że Bóg ją wzywa, aby wszystko zostawiła i służyła najbiedniejszym w slumsach. Po tym wydarzeniu, które określała jako „Inspiration Day” (Dzień natchnienia), chciała od razu opuścić klauzurę, pozostając jednocześnie w klasztorze. Jednakże zgodę na ten krok otrzymała od arcybiskupa Kalkuty, Ferdinanda Periera i Piusa XII dopiero po dwóch latach starań.

17 sierpnia 1948 roku 38-letnia Teresa po raz pierwszy założyła własne sari. Było ono z białej bawełny i takie samo, jakie nosili ludzie na ulicy. Ozdabiały je trzy błękitne pasy, kolor Matki Bożej.

Po krótkim kursie pierwszej pomocy u sióstr w misji medycznej s. Teresa przeniosła się do dzielnicy nędzy Entally, gdzie natychmiast rozpoczęła nauczanie dzieci ze slumsów oraz odwiedzała okoliczne domy. W krótkim czasie utworzyła stację dla chorych na trąd, szybko też znalazła dziewczęta z różnych krajów, chętne do współpracy. Wraz z nimi założyła „Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Miłości” zatwierdzone przez papieża w 1950 roku. Siostry zobowiązywały się do życia w ubóstwie, czystości, posłuszeństwie i służbie „najbiedniejszym z biednych całym sercem i bez odwzajemniania”. W 1953 roku powstał obecny dom macierzysty sióstr w Kalkucie.

Widząc ludzi umierających na ulicy, w byłym domu dla pielgrzymów w dzielnicy Kalighat, obok hinduistycznej świątyni Kali, Matka Teresa założyła w 1954 roku Dom Czystego Serca Nirmal Hriday dla umierających, zbieranych z ulic. Oblicza się, że do chwili obecnej ok. stu tysięcy osób mogło godnie umrzeć, pozostając pod czułą opieką misjonarek miłości. Założyła też Dom Dziecka Opuszczonego. Obecnie w Indiach i poza granicami w 50 takich domach mieszka 30 tys. porzuconych dzieci i sierot.

Szybki rozwój

Podziel się cytatem

W 1959 Matka Teresa otworzyła w Kalkucie dom starców i ośrodek dla trędowatych, a w dwa lata później założyła dla nich miasto Shanti Nagar (Miasto Pokoju). Nieco później podobne placówki zaczęły powstawać w wielu dużych miastach Indii i w innych krajach.

Pierwszy dom za granicą rozpoczął działalność w 1965 w Wenezueli, a w 1968 powstał pierwszy w Europie dom w Rzymie, gdzie wkrótce potem otwarto zakonne centrum nowicjatu. Ogółem Matka Teresa do śmierci w 1997 r. założyła 594 domy w 120 krajach. Większość z nich otwierała osobiście, przy czym zawsze do otwarcia nowej placówki zapraszał ją biskup miejsca. Założony przez nią w 1985 dom dla chorych na AIDS w Nowym Jorku był pierwszą tego typu placówką na świecie.

Obok czynnego Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Miłości Matka Teresa założyła w 1965 wspólnotę czynną Misjonarzy Miłości oraz dwie wspólnoty kontemplacyjne: w 1976 – Misjonarek Miłości i w 1979 – Misjonarzy Miłości. Zainicjowała także Międzynarodowe Stowarzyszenie Współpracowników Matki Teresy.

Równie szybko jak zgromadzenie rosło na świecie zainteresowanie działalnością Matki Teresy. Gdy na Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym w Indiach w 1964 r. poznał ją osobiście Paweł VI, nie szczędził wyrazów uznania dla jej dzieła. W 1973 Watykan nadał misjonarkom miłości rangę zgromadzenia papieskiego. Wkrótce pojawiły się liczne odznaczenia. W 1973 Matka Teresa została pierwszą laureatką Nagrody Templetona, w 1978 otrzymała Nagrodę Balzana, w 1979 – Pokojową Nagrodę Nobla i w 1996 – honorowe obywatelstwo Stanów Zjednoczonych.

Żałoba na całym świecie

Podziel się cytatem

Wielkie zaabsorbowanie pracą i ciągłe podróże znacznie obciążyły stan zdrowia Matki Teresy. W 1983 lekarze stwierdzili u niej problemy z sercem, w 1989 wszczepiono jej rozrusznik serca. Podczas kapituły generalnej w marcu 1997 przekazała kierowanie zgromadzeniem siostrze Nirmali Joshi, a latem tegoż roku pojechała do USA i Watykanu, gdzie po raz ostatni spotkała się z Janem Pawłem II. Zmarła 5 września 1997 r. w Kalkucie w wieku 87 lat. „Matka Teresa była darem dla Kościoła i świata” – powiedział papież na wiadomość o jej śmierci.

Założycielka zgromadzenia, od 1951 obywatelka Indii, miała pogrzeb państwowy. W kondukcie żałobnym ulicami Kalkuty szło ponad milion osób. Ostatni hołd złożyły jej setki głów państw i szefów rządów oraz czołowi przedstawiciele różnych religii. W 35 krajach transmisję telewizyjną z Mszy św. pogrzebowej, sprawowanej 13 września 1997 przez sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej kard. Angelo Sodano, obejrzało ponad miliard widzów.

Szybka kanonizacja

Podziel się cytatem

Po najkrótszym w historii współczesnej procesie beatyfikacyjnym Jan Paweł II ogłosił Matkę Teresę błogosławioną 19 października 2003 r. Uroczystość w Watykanie zgromadziła 300 tys. wiernych. W grudniu 2015 Franciszek potwierdził wymagane do kanonizacji dwa cudy za jej wstawiennictwem i 4 września 2016 ogłosił Matkę Teresę świętą. Jej kanonizacja była jedną z największych uroczystości trwającego wówczas Nadzwyczajnego Roku Świętego Miłosierdzia Bożego, gromadząc na Placu św. Piotra setki tysięcy pielgrzymów z całego świata.

Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Miłości należy do najbardziej dynamicznych wspólnot zakonnych powstałych w XX wieku. Obecnie w ponad 130 krajach świata liczy obecnie 5,3 tys. członkiń w 762 domach zakonnych w różnych krajach świata. Gałąź męska to nieco ponad 400 braci. W Polsce zgromadzenie jest obecne od 1983 r. Jego placówki znajdują się w Zaborowie k. Warszawy, w Warszawie, Katowicach, Szczecinie i Łodzi.

Po śmierci założycielki misjonarki miłości mają stale nowe powołania, choć obecnie nie jest ich już tak wiele jak za jej życia. Od 2009 Zgromadzeniem kieruje pochodząca z Niemiec s. Mary Prema Pierick.

Szczególną misją misjonarek miłości jest praca nad zbawieniem i uświęceniem najuboższych z ubogich nie tylko w slumsach, ale także w dowolnym miejscu na całym świecie. Obok trzech klasycznych ślubów: ubóstwa, czystości i posłuszeństwa, siostry zobowiązują się też do służby najbiedniejszym z biednych. Realizują tę misję m.in. przez pomoc chorym, najbiedniejszym i bezdomnym. Prowadzą też szkoły dla dzieci ze slumsów, punkty pomocy medycznej, domy dla samotnych matek wychowujących dzieci, domy dla umierających, schroniska dla bezdomnych i opuszczonych oraz stołówki dla nich, a także domy dla chorych na AIDS.