Początek zaangażowanej służby i źródło ducha misyjnego to jednak żywa więź z Chrystusem. Chodzi o to, by żyć bardziej życiem Chrystusa. Tego ksiądz nie może zaniedbać, poczynając od adoracji na kolanach. I tego ksiądz musi dać przykład. Kapłan nie może spędzić dnia bez choćby krótkiej adoracji Najświętszego Sakramentu. Towarzyszenie Jezusowi jest wpisane w kapłańską tożsamość, tak samo zresztą jak misja.
KAI: Obserwujemy zmieniającą się sytuację Kościoła w Polsce. Największe problemy to załamanie międzypokoleniowego przekazu wiary, spadek dominicantes i powołań oraz wewnętrzne kryzysy w Kościele osłabiające jego autorytet. Co to wszystko oznacza i jaka winna być odpowiedź?
Pomóż w rozwoju naszego portalu
- Rzeczywiście w ostatnich latach straciliśmy autorytet i wiarygodność. A poza tym straciliśmy wiele dusz, wielu wiernych. A nade wszystko straciliśmy kontakt z młodymi ludźmi. Problem nie polega tylko na tym, że ich w kościele nie ma. Największy problem jest z tym, że nie umiemy z nimi wejść w dialog.
Ponadto Kościół znajduje się pod silną kulturową presją. Znaleźliśmy się w sytuacji przypominającej wczesne chrześcijaństwo, kiedy Kościół funkcjonował w kulturze sobie obcej. Mamy więc sytuację Kościoła misyjnego.
Reklama
Kolejne wyzwanie polega na tym, że znaleźliśmy się w kulturze cyfrowej. Pojawił się nowy, cyfrowy kontynent. Mamy za zadanie otworzyć się na ten kontynent. Jakoś próbujemy to robić, ale generalnie jesteśmy Kościołem nie nadążającym za tymi zmianami. Nie funkcjonujemy w przestrzeni cyfrowej na miarę potrzeb. Tymczasem odpowiedzią Kościoła na odkrycia geograficzne było m. in. Towarzystwo Jezusowe. I ruszyła wtedy wielka misja. Wobec równie wielkich wyzwań staje Kościół dziś.
KAI: Wydaje się, że w polskim Kościele najbardziej dominującym nurtem jest nurt defensywny, a nie misyjny.
- Jest to owoc trwającego od dłuższego czasu kryzysu wiary w samym Kościele. Bo choć podczas mszy deklarujemy Credo, to na co dzień nie żyjemy Bogiem. Dotyczy to także duchownych.
Kolejnym symptomem kryzysu wiary jest to, że ludzie Kościoła stali się pełni obaw i lęków. Tyle jest niepokoju, nerwowego reagowania i emocji. A to bierze się stąd, że staliśmy się, wielu z nas, deistami. Bóg jest na wysokim niebie, ale tu musimy sami wszystkiemu zaradzić, a to się nie udaje. Żyjemy w stresie, a wtedy najłatwiej jest bronić oblężonej twierdzy zamiast ewangelizować.
Do tego dochodzi wygodnictwo. Ulegliśmy światowej, bezbożnej duchowości. U duchownych widzę brak misyjnej dyspozycyjności. Brak świadomości: Pan mnie powołał, więc idę tam, gdzie mnie posyła. Nie może być tak, że mam jakiś kościelny obiekt do wyremontowania, jest to projekt finansowany przez Unię Europejską i dlatego nie pójdę na inną parafię. Gdzie tu jest duch Boży?
Reklama
W Ewangelii Jezus mówi, że gdzie jest padlina, tam gromadzą się sępy. Dlaczego dziś jest tak wiele sępów, które rzucają się na Kościół? Czy nie jest aby tak, że patrząc na nas czują padlinę. Zastanówmy się. Przecież coraz częściej jest tak, że nie troszczymy się o duchowy rozwój. A życie Boże kiedy jest zaniedbane, po prostu umiera. Ilu nas chrześcijan żyje dziś bez stanu łaski uświęcającej? A jak nie mamy łaski uświęcającej, stajemy się padliną.
Kolejny problem to fakt, że jesteśmy w tej chwili Kościołem mocno podzielonym. A kiedy dominuje wrogość i emocje, to niech nikt nie mówi, że tam jest Duch Boży.
KAI: Co więc robić w tej sytuacji?
- Pomimo tych licznych rys na Kościele, trzeba wierzyć w Kościół i wierzyć Kościołowi! Dlatego wielką potrzebą chwili jest obudzenie tej wiary, bo zaczynamy wątpić w Kościół – Dom Boży dla nas ludzi na ziemi. Stąd i myśl, by przygotować program duszpasterski pod hasłem: „Wierzę w Kościół Chrystusowy”.
Wiara w Kościół to bowiem konkretyzacja wiary w Boga, który nam się objawił jako Emmanuel (Bóg z nami). A jeśli Bóg jest w Kościele, to choćby działo się nie wiadomo jak źle, On jest obecny i możemy mu zaufać. Kiedy będę wierzył w Kościół, nawet pomimo grzeszności i zgorszeń, jakie w nim widać, będę pewien, że Bóg jest ze mną. Będę miał motywację do nawrócenia, od siebie zaczynając. A wskutek tego może się dokonać uzdrowienie Kościoła.
KAI: A co z młodzieżą, jak do nich trafić?
Reklama
- Musimy ku nim wyjść a nie oburzać się, że nas nie chcą. Musimy zrezygnować z zamkniętego języka teologiczno-kościelnego, bo młodzi go nie rozumieją. Trzeba inaczej do nich trafiać. Zacząłem to rozumieć, kiedy pojechałem na Światowe Dni Młodzieży do Rio de Janeiro. Tam o wiele ważniejsze od precyzji myśli, charakterystycznej dla Europy, jest tak mówić, by dotrzeć do danego człowieka. Tak właśnie postępuje papież Franciszek.
Jeśli chcemy mieć kontakt z młodymi, to nie trzeba iść w kierunku wielkich eventów. Manifestowanie wspólnej wiary jest ważne, ale główny nacisk powinien być położony na co innego. Dziś młodzi, bardziej niż masowych imprez, potrzebują indywidualnego kontaktu i towarzyszenia ze strony kapłana. Chodzi też o doświadczenie ojca, czego ci młodzi często w domu nie mają.
Może być kapłan - wspaniały retor czy rekolekcjonista - jednak nie wiele zdziała, jeśli nie będzie jego prostego bycia i nawiązania głębszego, osobistego kontaktu z młodymi.
KAI: CBOS bada co jakiś czas, co myśli o Kościele elektorat poszczególnych partii politycznych. Wyniki są dramatyczne. Okazuje się, że na pytanie czy pozytywnie oceniasz działalność Kościoła, zdecydowana większość mówi tak, ale tylko jeśli chodzi o elektorat PiS. Tymczasem wyborcy wszystkich pozostałych partii oceniają Kościół negatywnie. Wynika stąd, że zaufanie do Kościoła straciła już połowa społeczeństwa. Jako główny motyw podawany jest sojusz Kościoła z partią rządzącą. Co na to Ksiądz Biskup?
Reklama
- Dialog z obecnym rządem jest dość kiepski, a wrażenie w społeczeństwie jest takie, jakby Kościół był na usługach partii, a partia na usługach Kościoła. To daleko idące uproszenie, ale tragiczne, bo skutkuje utratą autorytetu. Kilka lat temu mówiłem, że Kościół powinien inicjować dialog w społeczeństwie, że jest czas na jakiś okrągły stół. Obawiam się, że teraz nie ma na to już szans, bo Kościół postrzegany jest jako strona.
Jeszcze kilka lat temu spotykałem się raz z w roku z miejscowymi parlamentarzystami, ale okazało się to niemożliwe po 2015 r., gdyż kiedy ci z jednej opcji mówili, że przyjdą, to ci z drugiej odpowiadali, że nie przyjdą, bo nie mogą się z nimi spotkać. Nie byli w stanie przejść nad tymi waśniami, aby się spotkać na terenie kościelnym.
Dziś nawet lokalnemu politykowi nie jest po drodze zrobić sobie z biskupem zdjęcie. Przyjść i wypić kawę, jak najbardziej, ale tak, aby nie dowiedziały się o tym media, bo uważa, że to mu może zaszkodzić.
KAI: Stereotyp o sojuszu ołtarza z tronem ugruntował się m. in. dlatego, że Kościół milczał wobec kolejnych prób psucia polskiej demokracji przez PiS.
- Bezwzględnie tak. Ale milczenie to wynikało z tego, że nie było jednego głosu w Episkopacie. Niestety, my biskupi, w odniesieniu do życia społecznego, czy politycznego, jesteśmy bardzo zróżnicowani, żeby nie powiedzieć podzieleni.
KAI: Ale teraz w kwestii uchodźców Kościół zaczyna mówić własnym głosem. Czy nastąpił jakiś przełom?
Reklama
- Milczenie w tej sprawie byłoby dla nas kompromitacją. Ewangelia jest jednoznaczna: wobec przybyszów nie możemy udawać, że nie mamy żadnych zobowiązań. Aczkolwiek obecna sytuacja jest bardziej skomplikowana, gdyż mamy także do czynienia z cynicznym posługiwaniem się uchodźcami przez władze obcego państwa. Nie możemy więc lekceważyć prawa i obowiązku polskich władz do ochrony granic, do ochrony bezpieczeństwa państwa i obywateli.
Natomiast z drugiej strony na wszelkie sposoby powinniśmy tym ludziom organizować pomoc. Nie tylko poprzez Caritas. Winny się angażować rodziny chrześcijańskie, inne organizacje czy zwykli wierni. I to się dzieje, i to dobrze rokuje na przyszłość. Musimy się otworzyć na przybysza, kimkolwiek by on nie był, tym bardziej wtedy, kiedy zagrożone jest jego życie. I tu jest wielkie zadanie dla Kościoła: formowanie społeczeństwa do elementarnej otwartości na człowieka, tego który znajduje się w potrzebie.
Tymczasem bywa dość często, w różnych obszarach życia społecznego, że mylimy potrzebę zachowania naszej tożsamości z zamknięciem i błędnie rozumiemy postawę patriotyczną. I właśnie na tym polu Kościół powinien być dziś szczególnie aktywny: formacji i kształtowania otwartej tożsamości, czego wyraźnie domaga się Ewangelia.
Potrzeba też konkretnych rozmów z rządem. W kolejnych latach i dziesięcioleciach musimy przygotowywać się na przyjście wielu uchodźców. To ułuda, że budując mury uciekniemy od problemu narastających ruchów migracyjnych. Państwo powinno się zająć tworzeniem spójnej polityki migracyjnej. Formacja społeczeństwa i polityka migracyjna, to są dwa wielkie zadania jakie nas czekają.
Kościół w tym może pomóc. Tu na Opolszczyźnie mamy tradycję dużej otwartości. Gdyby jej nie było, a żyją tu i Polacy i Niemcy, to byśmy nie byli w stanie żyć ze sobą w zgodzie i pokoju. Sadzę, że dzięki temu Opolszczyzna może być w przyszłości takim terenem, gdzie znajdzie schronienie niejeden przybysz.
KAI: Dziękuję za rozmowę.