Są ludzie o wielkich zasługach dla Polski, którzy w kraju są mało znani, szczególnie wśród młodego pokolenia. Do takich wybitnych osobistości XX w., o których mało kto wie w Polsce należy niewątpliwie Karolina Lanckorońska, córka hrabiego Karola Lanckorońskiego, mecenasa sztuki, podróżnika i kolekcjonera, cenionego na dworze cesarskim w Wiedniu. Kobieta wszechstronnie wykształcona, historyk, historii sztuki, od lat 30-tych XX w. związana z Uniwersytetem Jana Kazimierza we Lwowie. W czasie wojny działała w konspiracji jako żołnierz Armii Krajowej, została aresztowana i uwięziona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück, z którego została zwolniona tuż przed końcem wojny dzięki interwencji Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Natychmiast udała się do Włoch, gdzie pełniła funkcję rzecznika prasowego i oficera edukacyjnego 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Otrzymała zadanie umieszczenia na włoskich wyższych uczelniach kilkuset żołnierzy chętnych do dalszej nauki.

W Italii mieszkała do końca życia – zmarła w 2002 r. w sędziwym wieku 104 lat. Była jedną z najbardziej aktywnych działaczek polonijnych, nie tylko we Włoszech. Bezpośrednio po wojnie była inicjatorką i współzałożycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie, członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie i honorowym członkiem, reaktywowanej po odzyskaniu przez Polskę suwerenności, Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.

Podziel się cytatem

Z okazji 20. rocznicy śmierci prof. Lanckorońskiej, 27 czerwca w Instytucie Polskim w Rzymie odbyła się prezentacja książki „Karolina Lanckorońska w służbie nauki i Polski. Karolina Lanckorońska nel servizio della scienza e della Polonia”. Książka wydana przez Instytut Polski przy wsparciu Fundacji Rzymskiej im. J.Z. Umiastowskiej ma być „materialnym śladem obchodów działalności Instytutu Polskiego” i „wyrazem pamięci o Pani Profesor Karolinie Lancorońskiej, wieloletniej ambasador polskiej nauki i kultury w Wiecznym Mieście” – jak pisze we wstępie Łukasz Paprotny, dyrektor Instytutu. Przypomina również, że postać hrabiny Lancorońskiej zaczęła być znana w Polsce dopiero na fali przemian politycznych i społecznych lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Wspomina również wielki dar przekazany „Rzeczyspospolitej wolnej i niepodległej” w 1994 r. w postaci „kolekcji dzieł sztuki i muzealiów: obrazów, mebli, archiwaliów i innych pamiątek rodzinnych”. Redaktorem i współautorem książki jest jeden ze stypendystów Fundacji Lanckorońskich, historyk i dyplomata Wojciech Biliński. Opublikowano w niej teksty Łukasza Paprotnego, Stanisława A. Bogaczewicza, Pawła Pencakowskiego, Henryka Litwina, bpa Jana Kopca, Joanny Winiewicz-Wolskiej, Krystyny Jaworskiej, Pawła Morawskiego i rozmowę z ks. Marianem Burniakiem, duszpasterzem Polonii we Włoszech. Na szczególną uwagę zasługuje piękna szata graficzna albumu i archiwalne, często unikalne zdjęcia – o projekcie graficznym pisze jego autor Jacek Szczęsny Kotela.

W rzymskiej prezentacji książki wzięli udział, oprócz dyrektora Paprotnego, jej redaktor dr Biliński i prof. Paweł Pencakowski. Wojciech Biliński wyjawił, że w 2012 r., w dziesiątą rocznicę śmierci Karoliny Lanckorońskiej był na Krymie – zamówił wówczas Mszę za nią w kościele w Jałcie oraz podjął osobiste zobowiązanie, że na kolejną okrągłą rocznicę jej zgonu przygotuje publikację poświęconą tej „jednej z najwybitniejszych Polek XX stulecia”. Udało się to zrobić dzięki „zaakceptowaniu inicjatywy przez dyrekcję Instytutu Polskiego, placówki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, wsparciu Fundacji im. J.Z.Umiastowskiej, udziałowi przyjaciół, stypendystów Fundacji Lanckorońskich, oraz pomocy wielu innych osób”.

Włodzimierz Rędzioch

Prezentacja książki. Lukasz Paprotny, Wojciech Bilinski i prof.Piotr Pencakowski

Teksty zamieszczone w albumie są opublikowane w dwóch językach - polskim i włoskim (książkę na włoski przetłumaczył Francesco Groggia). Dzięki temu ta wyjątkowa edycja może dotrzeć nie tylko do szerokiego odbiorcy w Polsce ale adresowana jest także do Włochów, gdyż w Italii ta wybitna Polka jest prawie całkowicie nieznana, pomimo, że w Rzymie spędziła znaczną część swojego życia i jest pochowana na tamtejszym cmentarzu Campo Verano. Należy mieć nadzieję, że cenna publikacja Instytutu Polskiego przyczyni się do lepszego poznania postacji hrabiny Lanckorońskiej również w Polsce, szczególnie wśród młodego pokolenia Polaków, którzy mogą się wiele nauczyć od tej wielkiej patriotki; mecenasa nauki i kultury.